علل کشیدن دندان عقل
سومین گروه دندان های مولر که به آنها دندان عقل گفته می شود، تقریباً در سنین ۱۷ تا ۲۱ سالگی رشد می کنند. دندان ها بر اساس محل قرارگیری و عملکرد، دسته بندی می شوند. دندان های تیزتر می توانند غذا را به قطعات کوچکتر تبدیل کنند و دندان های صاف غذا را خورد می کنند.
دندان های عقل از نوع دندان های صاف هستند که به آنها دندان های مولر یا آسیاب گفته می شود. دندان های آسیاب در انتهای دهان قرار دارند.
از نوزادی تا اوایل جوانی اولین مجموعه دندان ها رشد می کنند. در اوایل نوجوانی این دندان ها از بین می روند. سپس، بعد از یک مکث کوتاه مدت، دندان های دائمی شروع به رویش می کنند. در اوایل بزرگسالی، آخرین گروه دندان ها یعنی دندان های عقل نمایان می شوند.
دندان های عقل در چه سنی رشد می کنند؟
در ابتدا مجموعه ای از ۲۰ دندان شیری رشد کرده و از بین می روند. سپس ۳۲ دندان دائمی رشد می کنند. اولین مجموعه دندان های مولر معمولاً در سن ۶ سالگی، مجموعه دوم حدود ۱۲ سالگی و مجموعه نهایی که دندان های عقل هستند، کمی بعد از ۲۱ سالگی ظاهر می شوند.
روانشناسان معتقدند که انسان فراتر از نیاز به دندان عقل تکامل یافته است. بنابرین در برخی افراد ممکن است دندان های عقل هرگز رشد نکنند. علاوه بر این، در برخی از افراد، دندان های عقل در زیر لثه وجود دارند اما رشد نمی کنند.
در چنین مواردی، اشعه ایکس می تواند وجود دندان عقل در زیر لثه را تایید کند. در هر صورت دندان های عقل می توانند مشکلات بهداشتی دهان و دندان فراوانی را ایجاد کنند.
علل کشیدن دندان عقل
فک انسان ها با گذشت زمان کوچک تر می شود. این پیشرفت تکاملی ممکن است به دلایل مختلف روی دهد. فک های کوچک تر به این معنی است که فضای کافی برای رویش دندان ها وجود ندارد. در مجموع ۴ دندان عقل وجود دارد که دو عدد از آنها در فک بالا و دو عدد در فک پایین رشد می کنند.
عدم فضای کافی برای رویش دندان عقل منجر به مشکلاتی فراوانی از جمله موارد زیر می شود:
- دندان های کج
- دندان های شلوغ
- رشد دندان های عقل به صورت عرضی
- افزایش پوسیدگی دندان
- درد فک
- کیست زیر لثه و احتمالاً تومور
در صورت ایجاد هر یک از تغییرات فوق، دندانپزشک کشیدن و خارج کردن دندان عقل را توصیه می کند. نوجوانان باید از نظر جراحی برای برداشتن دندان عقل مورد ارزیابی قرار گیرند. روند بهبودی از جراحی دندان عقل، در سنین پایین و قبل از تشکیل کامل ریشه و استخوان، راحت تر و بهتر است.
همچنین کشیدن دندان عقل از شروع مشکلات احتمالی جلوگیری می کند. علاوه بر این، گاهی اوقات پزشکان توصیه می کنند که قبل از انجام هر گونه درمان ارتودنسی مانند نصب براکت ها، دندان عقل برای جلوگیری از تغییر شکل فک و دندان ها کشیده شود.
دندان عقل نهفته
در صورتی که دندان عقل در زیر لثه باقی بماند یا فضای کافی برای شکستن لثه را نداشته باشد، به آن دندان عقل نهفته گفته می شود. دندان عقل نهفته می تواند منجر به درد، آسیب به دندان های دیگر و سایر مشکلات دندانی شود.
در بعضی از موارد، دندان عقل نهفته ممکن است مشکل آشکار یا فوری ایجاد نکند اما از آنجا که تمیز کردن آنها سخت است، ممکن است در برابر پوسیدگی دندان و بیماری های لثه بیش از سایر دندان ها آسیب پذیر باشند. دندان عقل نهفته ای که باعث درد یا سایر عوارض دندانی می شود، معمولا کشیده می شود.
علائم دندان عقل نهفته
برخی از افراد با دندان عقل نهفته هیچ مشکلی نخواهند داشت. در حالی که دیگران ممکن است علائم واضحی را تجربه کنند. یک دندان عقل نهفته ممکن است بخشی از لثه را شکسته و تا حدی رشد کند که به آن دندان عقل ناقص گفته می شود. این شرایط ممکن است باعث به دام افتادن غذا و تمیز کردن دشوار شود.
در برخی از افراد یک دندان عقل ناقص ممکن است تا حد بسیار زیادی دردناک باشد. اگر دندان آلوده شده یا مشکلات دیگری را ایجاد کند، علائمی از جمله موارد زیر وجود خواهد داشت:
- درد یا تورم در اطراف فک
- قرمزی لثه، تورم یا خونریزی
- بوی بد دهان
- طعم ناخوشایند در دهان
- مشکل در باز کردن دهان
در موارد دیگر دندان آسیب دیده ممکن است هرگز رشد نکند که به این دندان، دندان عقل کاملا نهفته گفته می شود.
چه عواملی باعث ایجاد دندان عقل نهفته می شوند؟
دندان های عقل ممکن است به دلیل عدم فضای کافی رشد طبیعی نداشته باشند. در برخی از افراد این دندان ها بدون ایجاد هیچ گونه مشکلی رشد کرده و با سایر دندان های آسیاب صف آرایی می کنند.
با این حال، در بسیاری از موارد، دهان بیش از حد شلوغ بوده و دندانهای مولر سوم نمی توانند به طور طبیعی رشد کنند. علاوه بر این، دندان های عقل ممکن است به صورت نادرست و زاویه دار رشد کنند که این امر منجر به دندان عقل ناقص می شود.
عوارض دندان عقل نهفته
دندان عقل نهفته می تواند مشکلات زیادی از جمله موارد زیر در دهان ایجاد کند:
- آسیب به دندان های دیگر: اگر دندان عقل به مولر دوم فشار آورد ممکن است موجب آسیب به آن شود. این فشار همچنین می تواند باعث ایجاد شلوغی در دندان های دیگر شود که این امر به درمان های ارتودنسی برای صاف کردن نیاز دارد.
- کیست: دندان عقل در کیسه هایی درون استخوان فک ایجاد می شود. این کیسه می تواند از مایع پر شده و کیستی را ایجاد کند که به استخوان فک، دندان ها و اعصاب آسیب می رساند. در موارد نادر، دندان عقل تومورهای غیر سرطانی ایجاد می کند. در این شرایط به برداشتن بافت و استخوان نیاز است.
- پوسیدگی: به نظر می رسد دندان عقلی که تا حدی رشد کرده، بیشتر از دندان های دیگر در معرض خطر پوسیدگی قرار دارد. این امر به این دلیل رخ می دهد که دندان های عقل به سختی تمیز شده و غذا و باکتری به راحتی در بین لثه و دندان نیمه برآمده به دام می افتند.
- بیماری لثه: مشکل در تمیز کردن دندان های عقل ناقص خطر ابتلا به یک بیماری دردناک و التهابی لثه به نام پری کرونیت را افزایش می دهد.
تشخیص دندان عقل نهفته
دندانپزشک می تواند دندان عقل نهفته را از طریق ارزیابی دندان ها و دهان تشخیص دهد. این ارزیابی ها شامل موارد زیر هستند:
- بررسی وضعیت دندان ها و لثه ها
- عکسبرداری با اشعه ایکس که می تواند وجود دندان های نهفته و همچنین علائم آسیب به دندان یا استخوان را نشان دهد.
جراحی دندان عقل نهفته
دندان عقل نهفته ای که باعث درد یا سایر مشکلات دندانی می شود، معمولاً با جراحی خارج می شود. فرایند خارج کردن دندان عقل شامل مراحل زیر است:
- تزریق ماده بی حسی: پزشک ابتدا ماده بی حس کننده موضعی را برای بی حس کردن محل مورد نظر، تزریق می کند. در برخی از موارد جراحی دندان عقل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.
- خارج کردن دندان: برای خارج کردن دندان، دندانپزشک ابتدا برشی را در لثه ایجاد می کند. همچنین استخوان هایی را که دسترسی به ریشه دندان نهفته را مسدود می کنند، از بین می برد. پس از خارج کردن دندان، دندانپزشک محل زخم را بخیه زده و فضای خالی را با گاز پر می کند.
کشیدن دندان عقل ممکن است باعث ایجاد درد و خونریزی و همچنین تورم فک شود. علاوه بر این، برخی از افراد به دلیل تورم عضلات فک، در باز کردن دهان دچار مشکل می شوند.
اما این عوارض موقتی بوده و با گذشت زمان از بین می روند. دندانپزشک برای مراقبت از زخم و کنترل درد و تورم دستورالعمل هایی مانند استفاده از داروهای ضد درد و همچنین کمپرس سرد برای کاهش تورم را توصیه خواهد کرد.
